Namen. We gebruiken ze alle dagen.
Waarom hebben we namen en waar komen ze vandaan.
In een paar delen zal ik trachten uit te leggen wat ik van namen weet of denk te weten.
We gebruiken familienamen, veldnamen, straat en plaatsnamen. Met namen willen we iets algemeens of specifieks aanduiden, zodat iedereen weet wie of wat er bedoeld wordt. Daarom bestaan namen meestal uit twee delen.
Een algemeen deel en een bijzonder deel.
Mijn naam “van Veldhoven” komt van Velt en hoven en betekent Hoeve (boerderij) in het veld.
We weten dus dat “hoven” van hoeve (boerderij) komt. Riethoven komt van Hoeve aan de Rijtjes. En de Rijtjes is een klein riviertje tussen Westerhoven en Riethoven.
Westerhoven is dus ook een Hoeve, maar betekent dan Wester?
Of komt dat weer van Westen? Of van Welten?
De Nooijer, Vangheluwe en Biemans, hebben recentelijk een boek over Westerhoven, Riethoven en Borkel & Schaft uitgegeven. Dit gaat over oude topografische namen en wat ze betekenen.
In dit boek is aangegeven dat het oude centrum van Westerhoven ongeveer op de kruising Aarperstraat-Lange Akkers gelegen heeft en dus ten westen van de oude kerk.
Vandaar Hoeve ten westen van de kerk.
Dit is een mogelijkheid.
Maar dat zou betekenen dat daar voor 1250 niets stond!!!
Er werd dus een kerk gebouwd en het gehucht op de kruising Lange Akkers – Aarperstraat ontstond pas daarna.
Of had het voor 1250 een andere naam? Je bouwt immers een kerk voor een gemeenschap en niet eerst de kerk en dan de gemeenschap.
In oude stukken staat ook een enkele keer Weltenhoven. En ook dit is een mogelijkheid.
Een “Wel “ is namelijk een bron en ons oudste monument is onze Valantinusput, zijnde een bron of wel.
En de Valentinusbron gaat veel verder terug in de tijd, mogelijk zelfs voor het begin van onze jaartelling.
Dus eigenlijk zijn we dus gewoon “Valentinushoven”.
Het is natuurlijk niet altijd zo simpel. Eersel komt van Eresloch en Steensel van Steensala. Ook hier zie je een deel algemeen en een deel specifiek. Het is Eres en Loch, waarbij Loch komt van Lo of Loo wat een open plek in een bos of hoge zandgrond betekend. Waar Eres vandaan komt is onbekend, maar dit is met de eeuwen Eersel geworden.
En Steensel wordt Steen en Sala, waarbij Sala een opslagplaats was in de romeinse tijd. Maar niet elke “sel” in de kempen komt van Sala !!!! De anderen dorpen dus niet.
Deze tweedeling is er bij heel veel namen, maar vooral bij plaats en veldnamen. Logisch, want het kadaster waar we nu mee werken bestaat pas sinds 1832. Voor die tijd moest men dus mondeling aan kunnen geven waar bepaalde gronden lagen, of over welke personen of welke plaatsen men het had.
Volgende keer gaan we weer verder hiermee.
Jacques van Veldhoven