Op 11 november 1988 werd een nieuw politiebureau geopend. Het betreft het pand naast de Buitengaander. Ik heb toen een stukje geschreven over de politie in Westerhoven door de jaren heen. Het was voor een openingsboekje toen, maar ik wil het u nu niet onthouden.
Hierna staat het bijna onveranderd:
1988. Een nieuw bureau en goede politiezorg. Het is zo natuurlijk, maar wat is er allemaal aan vooraf gegaan?
Begin 1800 veranderde er veel. Het Koninkrijk der Nederlanden ontstaat en de zelfstandige gemeenten komen in de vorm zoals we ze nu kennen.
Ook komt er de gemeenteveldwachter en de rijksveldwachter. Voor die tijd was het de vorster en zijn schutters. De ondervorster en de bedeljager. De nachtroeper of klepperman.
Westerhoven viel vroeger onder de dingbank van Bergeyk, het college waar recht gesproken werd. De vorster was een nederige betrekking bij die dingbank. Hij verrichte alle functie’s van een tegenwoordige deurwaarder, deed de afkondigingen van alle verkopen en moest samen met de schutters waken tegen misdrijven en kennisgeven van deze misdrijven aan de schout en de schepenen.
Een aantal van deze vorsters zijn;
1589 Bartholomeus Bacx; 1598 Jan Martens; 1627 Hans van den Broeck; 1657 Dirck Hendricx; 1662 Reynier Janszoon Tempelaer; 1664 Gerrit Dirck Aertssen; 16.. Jacob Aarts, ook genaamd Jacob Fabrie; 1681 Nicolaas Cocx; 1699 Anthony van der Pol; 1737 Abram Danck; 1751 Adriaan van der Pol (zoon van Anthony); 1793 Mathijs Wynandts en in 1800 Bernardus Aarts.
De politiezorg toen stelde nog weinig voor. De politie werd aanvankelijk alleen verricht door de schutters. Wegens het toenemen van landlopers en ander geboefte kreeg men hulp van een bedeljager, doch die werden alleen aangesteld als men teveel last kreeg van die bedelaars en landlopers. De “nachtdienst” door de politie werd gedaan door de nachtroeper of klepperman. Deze riep het uur af en controleerde de woningen.
ln 1814 , in het nieuwe Nederland, werd de politiezorg opgedragen aan de burgemeester. In de steden was wel politie maar op het platteland niet. Was er iets, dan kon men de Koninklijke Marechaussee roepen. Het was allemaal dus zeer gebrekkig. Er ontstond de gemeenteveldwachter en na 1851 ook nog de rijksveldwachter.
De eerst bekende gemeenteveldwachter was Martinus Gielens. ln 1819 was hij reeds veldwachter tot minstens 1831.In 1870 werd de gemeenteveldwachter Berkvens aangesteld. Over hem ging het hiernavolgend bericht in Peel- en Kempenaer van 11 mei 1910:
“WESTERHOVEN. Den 14en Mei is het 40 jaren geleden, dat onze alom bekende gemeenteveldwachter Antoon Berkvens sijn ambtseed als soodanig heeft afgelegd. Gedurende die veer-ig jaren heeft de jubilaris sich doen kennen als een nauwgezet en plichtsbetrachtend ambtenaar. Iederen Zondagavond, bij weer en wind, als de klok heeft 10 geslagen, is Toon op sijn post en sijn waarschuwende stem doet het uur van politie hooren; mocht hij hier of daar nog een achterblijver aantreffen, dan geeft dese gewillig gehoor en is aanstonds bereid den man der wet te volgen. Wij hopen dat Toon nog vele jaren als handhaver der orde mag optreden en wij twijfelen er niet aan of den waardigen jubilaris zal het dien dag niet aan blijken van belangstelling ontbreken.”
Toon Berkvens stierf in 1913 en werd opgevolgd door Driek Aarts, die tot ongeveer het einde van de tweede wereldoorlog bleef. Hij woonde in het “Pankenhuis”, aan de Provincialeweg en Mgr. Biermansplein. Aan dat huis was nog een ouderwets spinnekot gebouwd. Daarvoor en als het “spinnekot” vol was, werd men steeds ingesloten onder het toenmalige gemeentehuis.Van de rijksveldwachters die er geweest zijn is het volgende bekend; Cornelis van Eijk was in 1897 25 jaar rijksveldwachter te Westerhoven. ln 1905 werd Henric. Smits benoemd tot brigadier titulair der rijksveldwacht na 6 dienstjaren te Westerhoven. Deze werd opgevolgd door Vermeulen die in het huis van Bruns naast de oude school aan de Provincialeweg gewoond heeft.
A.B. Veraart, die van 1939 tot 1946 te Westerhoven als rijksveldwachter geplaatst was, nam die woning van Vermeulen over. Evenals Driek Aarts is hij na de oorlog gestopt.
Direct na de oorlog ontstond het Korps Rijkspolitie in alle dorpen en steden met minder dan 25.000 inwoners, dus ook Westerhoven. De gemeente- en rijksveldwachters verdwenen. Cees Sins volgde Veraart op van 1947 tot 1959. Hij woonde in de woning van Noudje Bekkers aan de Provincialeweg. Daarna kwamen nog Matje Meijer, Weber, Hoogstraten en Smulders.
Met Martin Welten in 1973 kwam ook het politiebureau terug in Westerhoven, al was het nog aan huis in de Beukenlaan nr 17. Hij bleef tot 1977. ln 1980 werd Jos Blox postcommandant en kwam Jacques van Veldhoven er als tweede politieagent bij. Het bureau kwam in de Ster. ln 1983 werd “De Kempervennen” geopend. Er kwam hierdoor zoveel meer werkdrukte dat de bezetting van het bureau groeide tot 5 man en een vrijwilligster.
De ruimte in de Ster werd te klein en de plannen ontstonden voor een nieuw te bouwen politiebureau. ln eerste instantie werd nog gedacht aan het “Pankenhuis”, doch dit werd door de Provincie verworpen.
Op dit moment bestaat de bezetting uit 4 personen. ln Juli 1987 kwam de nieuwe postcommandant Ad Bogers, verder zijn er Chris Buelens, Wim van Schaik en Jacques van Veldhoven. Twee hiervan wonen in de Steenovens en twee in de Lange Akkers.
Sinds dat ik voor de opening in 1988 bovenstaand stuk geschreven heb is er veel gebeurd. In 1993 kwam een grote reorganisatie bij de politie, waarbij de kleine bureau’s zoals die in Westerhoven verdwenen. De politie ging naar Bergeijk. De Rijks- en gemeentepolitie werden opgeheven en we werden Regiopolitie. De postcommandant verdween en er kwamen buurtbrigadiers. Vervolgens kwam er een gemeentehuisfunctie in Bergeijk en het politiecentrum werd Eersel. In 1997 werd zelfs de gemeente Westerhoven opgeheven en gingen we op samen met Riethoven en Luyksgestel in de nieuwe gemeente Bergeijk. In 2013 kwam er een nationale politie, maar gelukkig nog steeds met wijkagenten voor ons dorp. En de huidige is Harald van Dooren.
Je ziet dat de maatschappij niet stil staat en daarmee natuurlijk ook het politiekorps. Blijft als herinnering de eerste steenlegging van het bureau in Westerhoven, waarvan deze hoeksteen nog goed te zien en te lezen is.
Jacques van Veldhoven