Namen. We gebruiken ze alle dagen.
Waarom hebben we namen en waar komen ze vandaan. In een paar delen zal ik trachten uit te leggen wat ik van namen weet of denk te weten.
De meest voorkomende namen met akkers, beemd en bogt hebben we besproken in de voorafgaande delen. Daarbij kunnen we met genoemde achtervoegsel vrij redelijk aangeven waar die grond lag.
Blijven nog de achtervoegsel Veld, Bos, Broek, Euwsel, Voort en dijk. Veld, Bos,Voren en Dijk zijn nog goed herkenbaar.
Broek is drassig hooiland, Voort is een doorwaadbare plaats, Euwsel is grasland van mindere kwaliteit, meestal bestemd als grasland voor vee.
Gebruikte namen zijn:
Het Hoeverbroek, Nieuw erf aan het Ganzenbroek, Den Dooyvaart of voort, De Swaanvoort,
de Kortevoren, Eeuwsel, ouden Dijk, den Heijerdijk , aan den Heyerdijk, aan de Heijde,
Het groot Heyvelt; het Kwaadveld; het Wortelveld, het Heyveld, de korte Voren, Hoogbosch, Braambosser Mastbos, Jensmoeten bos, op Braambosch, het mastbos aan de heyde, het Dennenbosch, het Heesterbosch,
Daarnaast zijn er ook veel veelal ludieke namen, die niet verwijzen naar de grond, maar naar een persoon of een straat. Hierbij zijn schitterende namen, die waarschijnlijk naar de eigenaar van grond zo genoemd werden. Of naar de locatie werden benoemd. Het “binnenland” b.v. was het gebied achter de boerderij van Nol Hoeks aan de Heijerstraat tot aan de Kerkebochten. De zandweg daar heeft nog steeds die naam. Lees de namen maar eens door en mogelijk herken je nog enkele namen. Voor de meeste genoemde namen is de exacte lokatie bekend. Maar of het perceel nog zo heet?
De namen zijn:
Aan de Herbaan,
den agtersten kok; de kok; de voorsten kok;
de Koolman; de Peltman; de Kusterman, den Hageman, de Lommelman, den Lekeman, den Truyman, de Pelterman, de Klessert,
de Graauwgragt; de Hoeven; de Zandkuil; het Veurt; Eeusel; de Zantsteger; de Swaan; de Deel; het Beeke; In d’Erperstraat; De Kivit; den Drossaard; Het oud Aanslag; de nieuwe erf; het Aanslag; den Hoek, de Waterkuyl, het Binnenland, de Kuypersmortel, de Ketelbuter,
De nieuw erf aan de Heyde, de nieuw erf aan de Heuvel, de nieuwe erf over de Brug, Aan de Heyde, den Driehoek, het half lopense, het agterste leppetje, Martekoppen, het Haaske, den Reen, de Zeth, de Huisplaats, aan het donkerstraatje, het geene stuk, het Arondaal, de Dreef, in de Rijen, den Heereweg, de Lovenshof, Op Loven, de Klier, de Streep, het Heyveld, den Doornboom, de Vlag, de Hoef, den Dungenshoef, Schippershof, den Krommenhurk, de Waterkuyl, op Loven, het Aangelag, de Streep, de Peg, de Zet, de Liber, de Bus, de Schetter, het land over het Pat, de Rijen, de graauwe Gragt, aan de Heuvel, de Zanthoef, de Hoef of Halven hof, aan het Hofke, het Heufke, de Zantkuyl, de Waterkuyl, het land van Jan Willems, het land de Steven, het land aan het Hofke, de Mortel, de Kievit, de voortse Steld, de lange Steld, het Veurt, de nieuwe erf, de Poort, de Zantvlieger, den Dries, het Lopense, de Reep, de Klissert, het half Aangelag, het Aangelag ten noorden van de Keulse Pat, de korte Voren, de Schetter, het geene Stuk,
Prachtige namen die na de invoering van het Kadaster in 1832 niet meer noodzakelijk waren om de grond een naam te geven. Immers, er was nu een kadasternummer. Westerhoven was verdeelt in A1,A2 en A3 en B1, B2.
A1 is het gebied boven de rivier (richting Riethoven) vanaf de grens met Bergeijk tot aan de Heuvel. A2 is het gebied boven de rivier vanaf de Heuvel tot aan Braambos. A3 is het gebied vanaf Braambos boven de rivier tot aan Dommelen (met de scheiding de rivier)
Onder de rivier is het gebied verdeeld in 2 delen. B1 is vanaf Bergeijk tot aan de Borkelsedijk en B2 is vanaf de Borkelsedijk tot aan Dommelen.
Zoals ik ook al eerder vernoemde is het boek: Westerhoven, Riethoven, Borkel en Schaft in Kaart een zeer uitvoerige beschrijving van de namen in de tijd van de invoering van het kadaster in 1832. Voor wie interesse heeft.
Jacques van Veldhoven